Святлана Аляксандраўна Алексіевіч
| Святлана Аляксандраўна Алексіевіч | |
 Святлана Аляксандраўна Алексіевіч у 2016 годзе
| |
| Нараджэнне | |
| 31 мая 1948 Станіславаў (цяпер Івана-Франкоўск, Украіна) | |
Святлана Аляксандраўна Алексіевіч (нар. 31 мая 1948, Станіславаў) — беларуская журналістка і пісьменніца. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры.
Выказванні Святланы Алексіевіч
[правіць]Я цяпер не вельмі хачу выступаць, таму што выступаў многа і я вельмі стамілася ад самой сябе. Мне патрэбен час, каб прыслухацца да сябе, неяк абжить гэты стан. «Нобелеўка» існуе асобна, я існую асобна.[1] — пра сябе |
Мне ў кнігу пра каханне прапанавалі, каб я ўзяла каханне Гарбачова. Але вы ведаеце, не: я ўсё ж такі не змяню маленькаму чалавеку. Але што такое вось гэтыя — вялікія ўмоўна — людзі, якія яны? Вы ведаеце, гэта як дача Януковіча. Здаецца, што там такое неверагоднае — за гэтай фігурай, аўрай улады, што хочаце. А потым вам гэта адчыняюць — і вы бачыце залаты батон, неверагодныя прасціны з уласнымі партрэтамі, і вы проста ахнеце, наколькі гэта таксама маленькі чалавек. Наколькі гэта ўсё тое ж самае.[1] — аб маленькім і вялікім чалавеку |
Нас затрымалі ў часе, вядома. Калі мы вучылі марксізм-ленінізм, лічылася, маса — галоўная дзеючая асоба ў гісторыі. Мы з вамі сведкі, што маса, увогуле, не шмат можа. Гэта для мяне галоўнае постсавецкае адкрыццё. Масе нехта адлівае форму. Можна сказаць, будзь у нас Вацлаў Гавел або на гэтым месцы Адамовіч — лічу, гэта наш быў бы Вацлаў Гавел, у яго быў еўрапейскі погляд на свет, гэтую еўрапейскасць я толькі ў ім і бачыла — і вось калі б гэты чалавек быў на чале, то гэта было б іншае грамадства. І за гэтыя 20 гадоў мы б прарабілі іншы шлях. Але, з іншага боку, вось кажуць: Пуцін, Пуцін — дэманізацыя такая. А на самой справе гаворка ідзе аб калектыўным Пуціне. Чалавек наверсе акумулюе тое, што схавана ў душы мільённых мас. Напэўна, гэта адбылося і з намі. Адзін чалавек накрыў наш час, і мы апынуліся не там, дзе думалі.[1] — аб лідэры нацыі |
Мы маем справу з міфам. Як уладкована сёння жыццё? Тэлебачанне стварае міфы, міфы тых, у чыіх руках тэлебачанне. Шкада, што нашы журналісты не могуць так, як гэта робяць польскія журналісты, ездзіць на Украіну, пісаць тое, што на самой справе адбываецца. Палітычны рэпартаж вельмі развіты ў Польшчы. Гэта патрэбна палякам, а нам не патрэбна. Таму там мы маем іншую нацыю, гэта потым адбіваецца на ўсім. А мы сядзім і глядзім, хто колькі надаіў. Трэба ж пра іншае казаць. З нацыяй, асабліва з намі, якія выйшлі з лагера, трэба казаць пра іншыя рэчы. I гэта павінны гаварыць людзі, якім давяраюць. У Швецыі і Германіі ў крызіс сядзяць пісьменнікі, эканамісты, самыя розныя людзі і дзень, і ноч кажуць пра гэта. У нас жа ніхто не кажа. Хтосьці адзін недзе там вырашыць. А ў нас раніца пачынаецца з таго: што там ён вырашыў. Мы ўсе дурнеем, культурнае жыццё наша ўладкована неяк няправільна, і ў выніку палітычнае жыццё ўладкована няправільна.[1] — аб уладзе |
Нацыянальная праблема — самая галоўная. І Чарнобыль. Гэта дзве праблемы, якія трэба вырашыць у бліжэйшы час. У нас не так шмат часу. Мы і так ужо спазніўшаяся нацыя. Пазней вырашаем, а час паскараецца.[1] — аб праблемах краіны |
Гэта выдатна — Майдан. Але я з тых людзей, каму бліжэй Гандзі, пацыфізм. Магла б я паклікаць людзей на плошчу? Сама б я магла пайсці, а дзяцей... Вось я не ведаю, у мяне вялікае пытанне: ці маю я права на іншае жыццё. Гэта тое, што палітыкі без праблем вырашаюць. Так, я пайду, у мяне «скарыначкі» Алексіевіч, калі мне дадуць па галаве, на другі дзень мяне, спадзяюся, выпусцяць. Але вось дзеці, пакуты... Я баюся, што ў нас яшчэ ўсё можа быць, гэта відавочна. Гэта ўсё вельмі складана, часы трывожныя, скажам так.[1] — аб Майдане |
Зусім іншыя. Зусім сярод іншых вопратак, машын, тэхнікі іншай зусім. І вядома, у іх зусім свае каштоўнасці. Як ніколі поўны разрыў з савецкімі каштоўнасцямі, якія былі ў нас, і з нацыянальнымі каштоўнасцямі, да якіх мы не прыйшлі... Гэта ўсё недзе раскідана, і яны не ў стане гэта схапіць. І яны занятыя проста жыццём. Гэта культ прыватнага жыцця. Спачатку я была фанабэрыстая, а потым я зразумела: прыватнае жыццё — гэта цудоўнае жыццё. Проста мы ніколі не жылі прыватным жыццём. Мы заўсёды дзесьці на вуліцы, мы заўсёды або ні з чым, або ў нас паўно нейкага барахла. А тут вось яно тваё, метафізічнае. Яно вельмі цікава — і каханне, і прыгажосць рэчаў, прыгажосць кватэры, жаданне паехаць нават у той жа Егіпет. Бо радасць жыцця, сэнс жыцця можна чэрпаць не толькі з Маркса-Леніна.[1] — пра моладзь |
Я шукаю чалавека ўражанага, я магу заспець іх або паблізу смерці, або ў стане кахання. І тады чалавек падымаецца на дыбачкі, ён вышэй за сябе, ён самы добры — лепш не бывае ў жыцці. Лепей ён ніколі не кажа.[1] — пра герояў сваіх кніг |
Чаму нашы пакуты не канвертуюцца ў свабоду? У нас культ пакуты, я б сказала. Пакута заўсёды — і ў праваслаўі нашым, і ў нашай літаратуры. Мне ўсё больш здаецца, што пакута карэжыць чалавека, пакута затрымлівае чалавека, пакута ламае чалавека, пакута памяншае чалавека.[1] — аб пакутах |
Жыць, вядома, вельмі цікава. Нягледзячы ні на што. Трэба памятаць, што ёсць тваё адзінае жыццё. Нам даводзіцца існаваць у двух варыянтах: з аднаго боку, быць чалавекам свайго часу. І нічога з гэтым не зробіш: трэба неяк знаходзіць сілы заставацца чалавекам. Шмат людзей, якія знаходзяць сілы быць людзьмі нават у неверагодных абставінах, як Надзя Саўчанка, ўкраінская лётчыца. І, вядома, трэба абавязкова паспрабаваць быць шчаслівым, таму што жыццё адзінае і ўсё ж такі ёсць шмат радасці нават у гэтых абставінах.[1] — пра жыццё |
