Леў Іванавіч Сапега

Леў Іванавіч Сапега

Нараджэнне

4 красавіка 1557 в. Астроўна, цяпер Бешанковіцкі р-н

Смерць

7 ліпеня 1633 Вільня

Леў Іванавіч Сапега (4 красавіка 1557, в. Астроўна, цяпер Бешанковіцкі р-н — 7 ліпеня 1633, Вільня) — адзін з найбольш уплывовых дзяржаўных дзеячаў ВКЛ і Рэчы Паспалітай ў канцы XVI — першай трэці XVII ст.

Выказванні Льва Сапегі

	Не чужой якой мовай, але сваёй уласнай правы пісаныя маем і заўсёды тое, што нам трэба для адпору на ўсякую крыўду, ведаць можам.
	Ст.-бел.: Не обчим яким языком, але своим власным права списаные маем и каждого часу чого нам потреба ку отпору всякое крывды ведати можем.

— Леў Сапега ў прадмове да Статута ВКЛ 1588 г.

	Усякі жыхар заслугоўвае ганьбавання, калі вольнасцю хваліцца, а праў сваіх ведаць і разумець не хоча, тых праў, якімі ўся вольнасць яго абаронена.
	Ст.-бел.: … кожъдый обыватель годенъ естъ наганенья, который вольностью се фалить и правъ своихъ умети и розумети не хочеть, которым правомъ усю вольность свою обварованую маеть.

— Леў Сапега ў прадмове да Статута ВКЛ 1588 г.

Пільнуйцеся, каб і ў суды, і ў трыбуналы абіралі людзей, якія не толькі добра дасведчаныя ў законах, але і сумленне маюць, і пана Бога баяцца; якія б дзеля спажытку свайго, ласункаў ды падарункаў, на шкоду бліжнім законаў не перакручвалі, але, простай дарогаю ідучы, святое праўды і справядлівасці трымаліся і тую вольнасць, якою мы цешымся, у цэласці нам захавалі.

Ст.-бел.: … рачъте жъ, …, того постерегати, абысте до судовъ и до трибуналовъ не только людей добрыхъ а тыхъ правъ нашихъ добре умеетныхъ обирали, але боящыхъсе пана бога и цнотливыхъ, которые бы не для пожытку своего а ку шкоде ближнего, для лакомъства своего и для подаръковъ права выкручали, але, простымъ трыбомъ идучы, светое правды и справедливости постерегали, а тую вольность, которою се тешимо, в целости намъ заховали.

— Леў Сапега ў прадмове да Статута ВКЛ 1588 г.

	Заўважалі тое ўсіх вякоў людзі мудрыя, што ў кожным гаспадарстве чалавеку дастойнаму нічога не можа быць даражэйшага за вольнасць, а няволяю ён так павінен гідзіцца, што не толькі скарбамі, але і смерцю яе ад сябе адганяць павінен.
	Ст.-бел.: Обачывали то усихъ вековъ люди мудрые, же в кождой речы посполитой чоловеку почъстивому ничого не маеть быти дорожшого надъ вольность, а неволею такъ се маеть гыдити, же не только скарбами, але и смертью ее одъ себе отганяти есть повиненъ.

— Леў Сапега ў прадмове да Статута ВКЛ 1588 г.

	… мэта і вынік усіх законаў на свеце заключаюцца і павінны быць у тым, каб кожны добрую славу сваю, здароўе і маёмасць у цэласці меў і ў тым усім ніякай страты не цярпеў.
	Ст.-бел.: … цель и скутокъ усих правъ естъ и мает быти на свете, абы кождый добрую славу свою, здоровъе и маетност[ь] в целости мелъ, а на том всем жадного ущирбку не терпел.

— Леў Сапега ў прадмове да Статута ВКЛ 1588 г.

	І ў тым наша вольнасць, якою мы ганарымся між іншымі народамі хрысціянскімі, што пана, які б паводле волі сваёй, а не паводле законаў панаваў, над сабой не маем, а самі валодаем як сваёй славай, так жыццём сваім і нажыткам.
	Ст.-бел.: И то ест наша волност[ь], которою се мы межи иншыми народы хрестиянскими хвалимъ, же пана, ижбы водле воли своее, а не водле правъ наших пановал, над собою не маем, а яко славы учстивое, такъ живота и маетности волно уживаем.

— Леў Сапега ў прадмове да Статута ВКЛ 1588 г.

У прававой дзяржаве павінен кіраваць закон, а не асоба.

Для прыстойнага чалавека няма большай асалоды, як жыць у сваёй айчыне ў поўнай бясьпецы, ні з кім ня біцца і не сварыцца, і каб ніхто яго не зьняславіў ці пакалечыў або паквапіўся на яго дабро.

Закон і ўсталёўваецца на тое, каб дужы-заможны не ўсё, што яму зажадаецца, чворыў.

Спасылкі

• Обращение подканцлера ВКЛ Льва Сапеги к сословиям Великого княжества Литовского по случаю принятия Статута ВКЛ (1588 г.) // Гісторыя Беларусі IX-XVIII стагоддзяў. Першакрыніцы