Перайсці да зместу

Кастрычніцкі пераварот

З пляцоўкі Wikiquote

Кастры́чніцкі пераварот (поўная афіцыйная назва ў СССР — Вялі́кая Кастры́чніцкая сацыялісты́чная рэвалю́цыя) — дзяржаўны пераварот, які адбыўся ў Петраградзе 25 кастрычніка (7 лістапада) 1917 года, у выніку чаго быў звергнуты Часовы ўрад Керанскага і да ўлады прыйшоў урад, сфармаваны ў выніку ІІ Усерасійскага з’езду Саветаў.

Цытаты пра пераварот

[правіць]
  •  

Магутным рухам народаў Расіі зруйнаваны муры маскоўскага царызму. Усе народы выйшлі на волю. Тым часам расійцы па-своему зразумелі значэньне перавароту. Сучаснасьць нам сьведчыць, што шырокія масы маскоўскай дэмакратыі падсьвядома жадалі таго, проці чаго паўсталі. Вырваўшыся за дапамогай паднявольных суседзяў з кайданаў раманаўскага самадзяржавія, гэта цёмная маскоўская маса захапіла ў свае рукі ўладу, уселася гаспадарыць на царскае месца і бушуе, як істы дзікар, ап’янелы воляй і нестрымаласьцю. Сама інтэлігенцыя гэтай масы пераняла ўсе звычкі і забабоны старога рэжыму і праз свае камітэты, рады і арганізацыі, апіраючыся на моц кулака, робіць арышты, карае сьмерцю, садзіць у турмы, зачыняе газэты, накладае цэнзуру, рэквізуе друкарні. Якраз учыняецца тое, з чым людзі змагаліся, дзеля чаго ішлі яны ў турмы, астрогі, на шыбеніцы. Расійскае грамадзянства ў агуле сваём не разумее заданьняў маменту і нават не здольна разгледзець здалёк той страшэннай багны, каторая пасуваецца з шалёнай шпаркасьцю. Велікаруская нацыя, не гледзячы на сваё нацыянальнае панаваньне і дзякуючы гэтаму панаваньню, не мае не толькі нацыянальнага, а нават племяннога, сваяцкага пачуцьця. Яна, бачыш, вышэй за гэта і пустэлю свайго нацыянальнага пачуцьця запаўняе пустым зыкам касмапалітызму. Разуменьне дзяржаўнасьці для яе не існуе, гэта «хітрая выдумка буржуазіі» — яна разумее дзяржаўнасьць Іаана Грознага. І, складаючы большасьць насяленьня ў дзяржаве, яна становіцца страшэнна шкадлівай, разносячы заразу свайго разьгільдзяйства з цэнтра на акраіны. Прыцягваючы па закону большасьці малыя элемэнты, яна пасувае іх на загібель і ганебныя ўчынкі...

Чым жа вытлумачыць гэтыя зьявішчы, як не хранічнаю цемрай і гістарычнай некультурнасьцю. Ды і праўда — што такое гісторыя маскоўскага народу? Гэта спрадвечнае панаваньне Іаана Грознага і Грышкі Распуціна ў палітыцы і Нікіты Пустасьвята ў царкве і грамадзянскім жыцьці. Адкуль жа тут узяцца культурным звычкам і здольнасьці да грамадскага будаўніцтва?! — Памёр Грозны — прыйшоў Пётар Першы, а за ім — перайманьне без жаднага толку і сэнсу. Перагартайце ўсю іх гісторыю спачатку да канца, і вы не знайдзеце там нічога добрага, нічога сьветлага — нічагутка такога, на што б можна было пазайздросьціць і каб запазычыцца добрым прыкладам і разумным дасьледам. Раманаў вешаў, ссылаў, катаваў. Пётр Першы біў сваіх парадчыкаў, як сабак, палкаю; Грозны рэзаў людзей, як воўк авечак ў хляве, а самы разумны вяльможа яго часу, Курбскі, не прыдумаў нічога лепшага, як уцячы ад гневу царскага к нам, на Беларусь, і тут пашукаць сабе прытулку. І гісторыя не захавала ні аднаго здарэньня, ніводнага прыкладу, апарт модлаў Піліпа, — каб хоць адзін хто адважыўся ссадзіць гэтага галаварэза з прэстолу і збавіць людзей ад ганебнай быдлячай смерці. Дык адкуль жа тут магла вырасьці тая культурнасць, калі гісторыя гэтага народу не давала жаднага грунту!..

Культурнасьць — не матыматыка — яе вывучыць немагчыма. Культурнасьць гадуецца вякамі. Яна не пераймаецца праз «вакно ў Еўропу» — гэта не французскі парык і не прускі мундзір. Культурнасьць людзкая ствараецца самымі людзьмі і вырастае на грунце гістарычнага выхаваньня...

Беларусы, ратуйце айчыну нашу ад заразы з цэнтру і не давайце краю свайго на паталу варварам, хоць бы то былі і маскоўскія сацыялісты!.. Разгарнеце кнігу ўласнай гісторыі і адтуль набірайцеся сілы, знацьця і разумнага дасьледу.[1]зварот да беларусаў з нагоды Кастрычніцкага перавароту

  Язэп Лёсік, 1917 год
Язэп Лёсік. Расійскае бязладдзе. «Вольная Беларусь», 15 кастрычніка 1917 г.
  •  

Бальшавізм спакусіў цёмныя, несьвядомыя масы моцнымі абяцанкамі скончыць вайну, надарыць зямлёю, накарміць галодных, усьцешыць бяздольных, прыпыніць калатніну, устанавіць парадак. Тым часам, нічога гэтага ён зрабіць не здолее, і хутка ўсе адхіснуцца ад яго. Тагды ўрад Леніна — Троцкага разваліцца, як папяровая хатка,— гэта напэўна. Многа нарабіў шкоды бальшавізм, а яшчэ большая небясьпека чакае нас наперадзе... Ратунку ад контррэвалюцыі трэба шукаць у нацыянальным адбудаваньні свайго жыцьця. Фінляндзія гэта зразумела даўно, а братняя нам Украіна зрабіла гэта апошнімі днямі, абвясьціўшы Ўкраінскую Рэспубліку.[2]

  Язэп Лёсік, 1917 год
Язэп Лёсік. Скуткі бальшавіцкага паўстання. «Вольная Беларусь», 19 лістапада 1917 г.

Глядзіце таксама

[правіць]

Зноскі

  1. Язэп Лёсік. Расійскае бязладдзе. «Вольная Беларусь», 15 кастрычніка 1917 г.
  2. Язэп Лёсік. Скуткі бальшавіцкага паўстання. «Вольная Беларусь», 19 лістапада 1917 г.

Спасылкі

[правіць]